Energia

Najpotężniejsza kosmiczna wyrzutnia w historii i uniwersalny system rakiet kosmicznych "Energia" powstał w latach 1976-1987. Dysponując ładownością około 100 ton, "Energia" przyspieszyła rozwój badań kosmicznych w niespotykany dotąd sposób.

Radziecki program kosmiczny przewidywał ponadto rozwój całej gamy zunifikowanych ciężkich i bardzo ciężkich rakiet nośnych w oparciu o model "Energia". Klasa rakiet zależała od specjalnej konfiguracji bloków bocznych i modyfikacji bloku centralnego, co pozwoliłoby na dostawę na geostacjonarną orbitę szerokiej gamy przedmiotów do 200 ton.